به گزارش چهارفصل، اساساً آسیب های اجتماعی ناشی از روابط ناسالم انسانی است که بنیان های جامعه را به طور جدی تهدید می کند و مانع تحقق نیازمندی ها و تقاضاهای افراد می گردد . جامعه شناسان و آسیب شناسان اجتماعی ، آسیب های اجتماعی فراوانی را برای جامعه ایران برشمرده اند که یکی از این نوع آسیب ها نزاع و درگیری دسته جمعی است .

پدیده نزاع و درگیری در جامعه از آن دسته آسیب هایی است که با ایجاد اخلال در روابط اجتماعی فضایی آکنده از بغض ، کینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می آورد . که این امر با زمینه سازی برای ایجاد نزاع و تنش های بعدی ، جامعه را از نظر مادی و معنوی متضرر می سازد . این پدیده در استان کهگیلویه و بویراحمد که دارای بافت جمعیـتی چند قومیـتی و طایفـه ای است به عنوان پدیده ای مسأله ساز ظاهر می شود .

پدیده منازعه دسته جمعی در استان کهگیلویه و بویراحمد که به شدت متأثر از ارزش های سنتی و طایفه ای می باشد و گرایش و پایبندی کمتری نسبت به قانون دارد مشهود است . از طرف دیگر متأسفانه خشونت و نزاع از جمله موضوعاتی است که در فرهنـگ طایفه ای این استان شاخـص قدرت و یا دفاع از منزلت اجتماعی و فرهنـگی و حیثیت خـانوادگی محسوب می شود .

ریشه ها و علل بنیادین این گونه منازعه را در کجا باید جستجو کرد ؟

می توان به ساختار اجتماعی و اقتصادی ، فرهنگ ، محیط طبیعی و حالات روانی اشاره کرد :

علل و عوامل شکل گیری نزاع های دسته جمعی :

عوامل اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی فراوانی در این پدیده مؤثر است ، که به چند مورد آن اشاره می شود : از جمله احساس آنومی ، احساس محرومیت نسبی تعلق به جامعه قبیله ای ، خاستگاه خانواده ، فقر اقتصادی ، مشکلات فرهنگی کم سوادی و یا بی سوادی ، تبعیض ، بیکاری ، نابرابری های اقتصادی ، تعارضات طایفه ای ، اختلافات خانوادگی ، اختلافات مالی و ملکی ، کاهش همبستگی اجتماعی ، فقدان نظارت و کنترل اجتماعی ، تمایل افراد به پرخاشگری ( پرخاشگری عملی است که هدفش اعمال صدمه و رنج است ) ناکامی ، یادگیری اجتماعی (مشاهده رفتار ناهنجار محرکی است برای افراد تا به روش غیر معمول رفتار نمایند ) قوم گرایی و داشتن تعصبات طایفه ای ، عدم اشتغال ، عدم آشنایی به قوانین ، حفظ آداب و سنن طایفه ای ، ضعف مالی ، غرورهای نابجای طایفه ای ، عدم حاکمیت قانون می توان گفت تعلق به جامعه قبیله ای به میزان وابستگی به گروهی از افراد وابسته است که مبنای هم خونی و اصل و نسب مشترک گرد هم آمده اند . از ویژگـی بارز افراد متعلق به جامعه ی قبیله ای و طایفه ای خاص گرایی ، جمع گرایی و همبستگی درونی قوی و کنترل اجتماعی غیر رسمی افراد است .

برای پیشـگیری ، کاهش و کنترل این نوع نزاع ها در استـان کهگیـلویه و بویـراحمد راه کارهای زیر پیشنهاد می گردد :

1. توجه به توسعه اجتماعی و اقتصادی منطقه ، توزیع عادلانه منابع و امکانات اجتماعی و اقتصادی – کاهش محرومیت نسبی و فاصله طبقاتی در نتیجه کاهش فقر .
2. تقویت عملکرد موفق مجموعه ی دستگاههای دولتی و اجرای صحیح قوانین که می تواند این اطمینان را ایجاد کند که قانون و مجریان آن کارایی لازم را دارند و نیازی به حل مسأله و مشکلات از راه های عرفی غیر قانونی نیست .
3. تنوع طایفه ای در استان کهگیـلویه و بویراحمد چالـش هایی را برای تهـدید امنیت اجتـماعی به همـراه دارد فرصت هایی را نیز ایجاد می کند . بایستی برای تک تک تهدیدات ، برنامه پیشگیرانه و برای فرصت ها نیز زمینه توسعه را فراهم آورد .

با توجه به ساختار ایلیاتی جامعه (استان) که متشکل از طایفه های مختلف است و به گونه ای هنوز افراد هویت خود را بر اساس همان هویت طایفه ای و قومی که به آن تعلق دارند می شناسند ، در می یابیم که : افرادی که بیشتر قوم گرا هستند تعلق بیشتری به جامعه طایفه ای خود دارند و معمولاً گرایش بیشتری به نزاع دارند .

از مسئولان و نهاد ها و سازمان ها انتظار می رود که برنامه های فرهنگی در جهت تعدیل طایفه گرایی افراد با در نظرداشتن احترام به این طوایف ، پیش بینی کنند .

1. استفاده از نفوذ ریش سفیدان و نخبگان و معتمدین در جهت کاهش نزاع های دسته جمعی .
2. با توجه به پایین بودن سطح سواد بعضی از مناطق در استان اهتمام بیشتری به آموزش خانواده ها و کاهش میزان بی سوادی صورت گیرد .
3. افزایش میزان اعتماد اجتماعی شهروندان برای افزایش انطباق اجتماعی و ایجاد زمینه برای افزایش اعتماد اجتماعی به نهادهای انتظامی و امنیتی
4. تلاش برای عمران و توسعه روستاهای منطقه و جلوگیری از مهاجرت آنها به شهر . به دلیل اینکه مهاجران روستایی نتوانسته اند در زمان کوتاه در چارچوب های اجتماعی و فرهنگی شهر جذب شوند .
5. توسعه پوشش انتظامی بیشتر و مناسب تر در منطقه با ایجاد پاسگاه و ایستگاه های انتظامی . حضور بیشتر پلیس در مناطقی که نزاع بیشتری صورت گرفته است می تواند از افزایش نزاع ها جلوگیری نماید .
6. توسعه خدمات مشاوره ای دادگستری و نیروی انتظامی و تعامل بیشتر نیروی انتظامی با مردم و ارائه آموزش های همگانی .
7. جمـع آوری سلاح های غیرمجـاز و برخورد با عوامل تـوزیع این گونه سـلاح ها با توجـه به اینـکه در نزاع های دسته جمعی استان عمدتاً از سلاح های گرم و غیر مجاز استفاده می شود .
8. حضور به موقع و سریع نیروی انتظامی در صحنه و استفاده از نیروهای متخصص و آموزش دیده و با تجربه دارای نگرش جامعه محور در مواجهه با نزاع های دسته جمعی به منظور کنترل سریع تر و بهتر نزاع ها .
9. رسیدگی سریع و خارج از نوبت به پرونده های نزاع های دسته جمعی و استفاده از عوامل بازدارنده قوی از قبیل اعمال مجازاتهای مؤثر و تسریع و قاطعیت در اجرای آنها ، که این امر تقویت و سرعت عمل هر چه بیشتر مقامات قضایی با نیروی انتظامی و سایر دستگاههای مسئول را ایجاب می کند .

جایگاه آموزش و اطلاع رسانی در مورد آسیب های اجتماعی در رسانه ها کجاست ؟

نقش صدا و سیمای استان در این زمینه و آموزش از قبیل تهیه برنامه های آموزشی در خصوص علل و عوامل زمینه ساز ، پیامد ها و نتایج نزاع های دسته جمعی ، استفاده از نظریات صاحب نظران ، جامعه شناسان ، حقوق دانان ، روانشناسان و ... می باشد .

در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که ؛ باید نهادهای آموزشی و فرهنگی ، هنجارمند زندگی کردن ، مسئولانه زندگی کردن ، اخلاقی رفتار کردن و قانونی عمل کردن را به نوجوانان آموزش دهند .

تهیه کننده : سید احمد موسوی پور از قضات دادسرای عمومی و اتقلاب شهرستان مرکز استان.

انتهای پیام/گ