به گزارش چهار فصل مهدی نجفی پژوهشگر حوزه علمیه؛در سالروز رحلت حضرت زینب(س)،بانوى حیا و عفت،مرزبان پاكى و پاكدامنى، دختر حضرت على علیه السلام و حضرت فاطمۀ  زهرا علیها السلام قرار داریم؛ آن حضرت در روز پنجم جمادى الاولى،سال پنجم یا ششم هجرت در مدینه منوره، خواستگاه حیا و پاكى، دیده به جهان گشود و در 15 رجب سال 63 هجری قمری از دار دنیا رحلت کرد.

 زینب کبری(س) هرچند مادر بزرگوارش را در پنج ‏سالگى از دست داد، ولى ره توشه‏هایى گرانبها از حیا و پاكى در همین مدت كوتاه از مكتب مادر فرا گرفت . در دوران زندگى بابركت‏خویش، مشكلات و رنجهاى فراوانى متحمل شد و بى‏شك مهمترین و تلخ‏ترین آن، واقعه كربلا و داستان اسارت بود . در تمام این سختیها و حوادث تلخ، در كنار صبورى و بردبارى; درس حیا و عفت را به همه آموخت[1]

اما آنچه نگاشتن در مورد این بانوی حافظ اسلام ناب را بیش از پیش ضروری می نماید سرآمدی این بانوی قهرمان کربلا در همۀ ابعاد ی یک انسان کامل می باشد،لذا شناخت این بانوی بزرگ و نیز شناساندن شخصیت عظیم به عموم جامعه امری انکار ناپذیر می باشد.از این رو  در ذکر فضائل مختلف و متعدد ما به برخی نکات تبرّکاً ذکر خواهیم کرد،باشد که عظمت حضرت زینب(س)برای همه  شیعیان و بلکه همه مردم جهان شناسانده شود.

بر قلّۀ دانش

وى در حدود 6 سالگى، شايستگى حفظ خطبه استدلالى، عميق و جامع مادرش فاطمه زهراعليها السلام را داشت و اين نشانه بارزى از رشد فكرى و بلوغ انديشه و تعقّل دخترى است كه در دامان عصمت و طهارت پرورش يافت و به زلال روح و كمال معنوى و قرب الهى رسيد.

برترين درجه علم،علمى است كه از ذات الهى به انسان افاضه مى‏شود كه به تعبير قرآن مجيد،علم «لَدُنّى» نام دارد:«و عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنّا عِلماً[2]«علم فراوانى از نزد خود به او(حضرت خضر)آموختيم». حضرت زينب‏عليها السلام به شهادت امام سجادعليه السلام،داراى چنين علمى بود كه خطاب به عمّه‏اش فرمود:
«أنْتِ بِحَمْدِاللَّه عالِمَةٌ غَيْرُ مُعَلَّمَةٍ و فَهِمَةٌ غَيْرُ مُفَهَّمَةٍ[3] «به حمداللَّه تو دانشمند معلم‏نديده و فهميده‏اى فهم نياموخته هستى.»

يك سال پس از استقرار حضرت على‏عليه السلام در كوفه، زنان و دختران مشتاق دانش،به آن حضرت‏عليه السلام پيام فرستادند و گفتند:
«ما شنيده‏ايم كه دختر شما، حضرت زينب‏عليها السلام همانند مادرش،زهراى مرضيّه،منبع سرشار دانش و داراى علوم و كمالات است. اگر اجازه بدهيد به محضرش حاضر شده و از آن سرچشمه دانش بهره‏مند شويم».على‏عليه السلام اجازه داد تا دختر عالمه‏اش بانوان مسلمان كوفه را آموزش دهد و مشكلات علمى و دينى آنان را حل كند. زينب‏عليها السلام آمادگى خود را اعلام نمود و بعد از ديدارهاى مقدماتى، جلسه تفسير قرآن براى آنان تشكيل داد و پرسش‏ها و شبهات آنان را جواب مى‏داد»[4]

از سخنان آن حضرت‏عليها السلام در طول مسافرت كربلا، كوفه و شام، خطبه‏ها و سخنرانى‏هايى كه در فرصت‏هاى مختلف در برابر ستمكاران و طاغيان آن زمان و مردم ديگر ايراد فرمود، به خوبى معلوم مى‏شود كه مراتب علم و دانش و كمال آن بانوى بزرگوار از راه تحصيل و تعليم و اكتسابى نبوده است[5]

عبادت و انقطاع از خلق‏

عبادت آن بانوى مكرّمه‏ عليها السلام تنها به معناى خاص «عبادت» نبود،بلكه تمام حركات و سكنات، خروش و فريادها، سفرها و اسارت‏ها،بيدارگرى‏ها و مبارزات و حتى نفس‏هاى او از آنجا كه به خاطر خداوند بود، همه از مراتبى عميق و والا از اخلاص و عبادت خداوند متعال برخوردار بود.

اكثر شب‏ها را به تهجّد و تلاوت قرآن،صبح مى‏كرد.به گفته برخى از مورّخان،عبادت‏ها و نمازهاى شب پدر و مادر خود را از نزديك ديده بود.. او در حماسه كربلا شاهد بود كه برادرش،حضرت امام حسين‏عليه السلام به برادرش حضرت ابوالفضل‏عليه السلام فرمود:«اى برادر! نزد دشمن برو و يك شب را مهلت بگير؛ شايد بتوانيم به نماز، دعا و خواندن قرآن استغفار در پيش‏گاه پروردگار مشغول شويم. خدا مى‏داند كه من نماز، دعا و استغفار و خواندن قرآن را دوست دارم[6]

آفتاب عفت‏

زينب كبرى‏ عليها السلام بانويى سرشار از بينش و بصيرت بود كه با سيره و سخن خود«فرهنگ برهنگى» و «برهنگى فرهنگى»ديروز و امروز را به خوبى مورد تعرّض قرار داد؛الگويى ماندگار از شخصيت عظيم خويش به يادگار گذارد و معيارهاى حركت ارزشى و ضدارزشى را براى هميشه ترسيم كرد.

وى در پاسدارى از عفت و عصمت،سرآمد زنان و دختران روزگار بود و با الهام از پيام آسمانى قرآن و طبق آموزه‏هاى مادرش،فاطمه زهراعليها السلام، حجاب و عفت را مانند گوهرى ارزشمند براى يك زن مسلمان مى‏دانست و بر اين باور بود كه زن هنگامى به خداى خود نزديك‏تر است كه خود را از معرض ديد مردان بيگانه حفظ نمايد[7]

آن بانوى بزرگوار براى پاسدارى از مرزهاى حيا و عفاف بر سر يزيد فرياد زد كه:«آيا اين از عدالت است كه زنان و كنيزان خويش را پشت پرده نشانى و دختران رسول خداصلى الله عليه وآله را به صورت اسير به اين سو و آن سو بكشانى؟ نقاب آنان را دريدى و صورت‏هاى آنان را آشكار ساختى[8]

نماد كمال عقل‏

برای پی بردن به عمق کمال و معرفت دینی حضرت می توان به جملۀ معروف حضرت زینب(س)در پاسخ به طعنۀ این زیاد لعنه الله علیه،بسنده نمود،ایشان در پاسخ طعنه پسر زياد،مى‏فرمود:
«إنّى ما رَأَيْتُ إلاّ جَميلا[9]:«من جز زيبايى نديدم».

این پاسخ را می توان به عنوان بالاترين مراتب توحيد،عرفان،قرب به خداى متعال و رسم بندگى و عبوديت، و نیز  كمال ادب عاشق نسبت به معشوق دانست.

ايثار

ایثار را باید در تمام زندگی حضرت زینب سلام الله علیه تعریف نمود ،اما فرمایش امام سجاد(ع)می تواند به خوبی اوج ایثار آن بانوی فداکار را به ما نشان بدهد، امام زين‏العابدين‏عليه السلام مى‏فرمود:«عمه‏ام، زينب‏عليها السلام،در مدت اسارت،غذايى را كه به عنوان سهميه و جيره مى‏دادند، بين كودكان تقسيم مى‏كرد؛زيرا در شبانه‏روز به هر يك از ما يك قرص نان مى‏دادند.او سختى‏ها و تازيانه‏ها را به جان خود مى‏خريد و نمى‏گذاشت بر بازوى كودكان اصابت كند[10]

باذکر برخی فضائل آن حضرت باید به نکته ای مهم اشاره داشت که خود سندی بر مظلومیت آن حضرت نزد شیعیان می باشد:

آموزه های زینبی(س) و نقد درون گفتمانی به مسئولان

با ذکر شمّه ای از فضائل و مناقب حضرت زینب(س)وقت آن رسیده است که نقدی درون گفتمانی را به متولیان فرهنگی جامعه  وارد بدانیم،مبنی بر اینکه به  راستی درک و شناخت مردم به ویژه بانوان جامعۀ اسلامی از فضیلت و عظمت شخصیت و فداکاری های آن حضرت در چه حد و میزان است؟به راستی چرا مسئولان در مباحث نشر فضائل و عظمت رسالت های حضرت زینب(س)در جامعه،بالأخص توسط نهادهای مسئول در نشر کتاب و نشریه.. و نیز در نشر فضائل آن حضرت در رسانه های تصویری و.... بسیار غافلانه انجام عمل کرده اند؟به راستی هزینه های بیت المال در امور فرهنگی در میان دولتمردان و مسئولان در چه راستایی  هزینه می گردد؟

 چرا هم اکنون در غرب برای یک بانویی پرستار در جنگ جهانی دوم،صدها کتاب ،مقاله،فیلم ،و مستندو....تولید و منتشرشده است و کمتر فرد غربی وجود دارد که از شخصیت و کردار و رفتار این بانوی پرستار حاضر در جنگ جهانی دوم مطلع نباشد، اما به راستی در نظام اسلامی  برای باز شناسی شخصیت بزرگ بانوئی که به نوعی اسلام نبوی  را باید مدیون فداکاری های آن حضرت دانست، چه فعالیت فرهنگی و پژوهشی برای معرفی زینب کبری(س) به عنوان الگوئی کامل برای بانوان جهان صورت پذیرفته است؟پاسخ این سوالات ناامید کننده، تلخ و گزنده، لیکن واضح و مبرهن است،متولیان فرهنگی کشور در بحث معرفی و  شناخت این بانوی بزرگ،غافلانه عمل کرده اند و باید در دنیا و آخرت خود  پاسخگوی این غفلت های غیر قابل قبول باشند.

بنابراین بر همۀ مسئولان فرهنگی کشور به ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی لازم  است با ترمیم بسیاری از نقائص موجود به ویژه تغییر نوع نگاه آن وزارتخانه به مسائل و موضوعات فرهنگی،در راستای بسط و گسترش تفکرو آموزه های  زینبی(س)در جامعه حرکت نمایند تا اوج عظمت این بانوی بی همتا، در جهان اسلام و دیگر جوامع بشری،روشن گردد.

 منابع:

[1] شیخ ذبیح الله محلاتى، ریاحین الشریعه، تهران، دارالكتب الاسلامیة، ج‏3، ص‏46 .

[2] كهف، 65.

[3] سفينة البحار، ج 1، ص 558.

[4] رياحين الشريعة، ج 3، ص 57.

[5]  زندگى زينب‏عليها السلام، رسولى محلاتى، ص 10.

[6]  تاريخ طبرى، ج 6، ص 238.

[7] ماهنامه مبلّغان، شماره 31، ص 18.

[8] بحارالانوار، ج 45، ص 134.

[9] بحارالانوار، ج 45، ص 116.

[10] ماهنامه مبلّغان، شماره 33، رجب 1423، ص 43.

منبع:سایت زنان استان کهگیلویه و بویراحمد(ایل بانو)

انتهای پیام/ م.ن