به گزارش پایگاه اطلاع رسانی چهارفصل؛ سال هایی است که کمتر شاهد نزولات آسمانی هستیم و آنچه در این بین برای کارشناسان و صاحب نظران مورد اهمیت است همانا حوزه آبریز در مناطق مختلف بخصوص دیار زاگرس نشین کهگیلیوه و بویراحمد است. خیزش آب و سرازیر شدن آبهای باران و سیل آسا از کوهپایه و دامنه کوهها علاوه بر اینکه آثار مخربی در اراضی و دگرگونی در اکوسیستم محیط پیرامونی بجای می گذارد موجب هدر رفت این آبهای خدادادای و جاری شدن به سوی ناکچاآباد است.

وزانه حجم عظیم گازهای گلخانه‌ای مانند گاز کربنیک و گاز متان از لوله اگزوز اتومبیل‌ها، نیروگاه‌های حرارتی و ... وارد جو زمین می‌شود. نتیجه افزایش غلظت این گاز‌ها بالا رفتن میانگین دمای هوای زمین طی دهه‌های اخیر و ادامه این روند با سرعت بیشتر در سال‌های آتی است. اثرات این تغییر به طور خلاصه شامل افزایش تبخیر آب، تغییر رژیم بارش در فصل سرما از برف به باران، کاهش میزان برف (به عنوان ذخیره طبیعی آب برای فصول بهار و تابستان) و افزایش احتمال وقوع موج گرما است.

به علت عدم وجود داده‌های بلندمدت و با کیفیت، عدم قطعیت مدل‌های هواشناسی و هیدرولوژیکی، پیچیدگی توپوگرافی ایران و تغییرات منطقه‌ای زیاد بررسی سایر اثرات مانند افزایش یا کاهش میزان بارندگی و شدت و فرکانس سیلاب‌ها نیازمند تحقیقات بیشتر است. اما به طور کلی روند وقوع بارش از حالت متعادل و یکنواخت به شکل یکجا، شدید و سیل‌آسا تغییر خواهد کرد.

با توجه به اینکه عمر گازهای گلخانه‌ای عمدتا ده‌ها سال است حتی با توسعه انرژی‌های پاک و کاهش تولید این گازها، زندگی ما و نوادگان‌مان تحت تاثیر این تغییرات قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر جمعیت ایران رو به افزایش است و این روند ادامه خواهد یافت. همچنین با افزایش سطح رفاهی، نیاز عموم مردم به آب برای شرب، بهداشت و به خصوص تولید مواد غذایی بیشتر می‌شود.

با در نظر گرفتن این موارد و به دلیل تصمیم‌گیری‌های تک‌بعدی و اشتباه در مدیریت منابع آبی، طی حداقل ٣٠ سال گذشته کشور با وجود سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش فراوان شاهد شیوع خشکسالی، از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و به وجود آمدن مسائل امنیتی مانند تظاهرات و خشونت بوده است، این نوشتار به بررسی راهکارهای موجود برای حل مشکل کم‌آبی در ایران می‌پردازد.

وجود مسیل ها و سیل بندها در مسیر این آبهای جاری شده می تواند به ذخیره سازی این در نایاب در موقع ضروری بیانجامد که در فصل آبیاری و کشاورزی می تواند گره گشای روزهایی باشد که در خشکسالی و قطعی آب نقش مثبت ایفاء نماید. آبرفتها و جوی های آب مسیرشان به مقصد رودخانه و دریاهاست که اگر به موقع نسبت به مهر آنها اقدام نگردد نوعی بی تدبیری مسئولان و متولیان امری است که باید در فصل های خاص احتیاج آب جوابگوی مردمانی باشند که در این راه متضرر می شوند.

هدر رفت آبهای جاری و فصلی و استفاده بی رویه از سفره های زیر زمینی باعث شده است که زمین تشنه و تبخال زده در این سالهای کم بارشی توان پاسخگویی به این همه تقاضای آب برای مصرف بی رویه در مقوله های مختلف کشاورزی صنعتی و خانوادگی را نداشته باشد. هرچه زمان بیشتر به جلو حرکت می کند میزان کمبود آب و خشکسالی در اثر عدم بارندگی نمایان تر می گردد و آنچه در این بین متضرر می شود همانا از رونق افتادن کشاورزی و مختل شدن اقتصاد و بالاخره ناامید شدن کشاورزان از این مبحث کلی که یگانه راه امیدشان از بحث آب و زمین می گذرد.

در سال هایی بسر می بریم که زمین رو به گرمی پیش می رود و بخار بیش از حد آب از سح کره خاکی موجب شده که بحران کم آبی در مناطق مختلف ایران بخصوص جنوب کشور کاملا مشهود است. برهم خوردن چرخه طبیعی در اثر کمبود نزولات آسمانی و خشک شده چشمه سازان و رودخانه ها سبب مختل شده چرخه آبی و در پی تاثیر سوء بر روند زندگی انسانها و همه زیست محیطان دارد.

خشک شدن درختان و پوسیده شدن ریشه گیاهان در پی بحران آب چهره اکوسیستم حیات را چنان دچار نابنجاری نموده استن که در این تصویر شکسته بهتران به نقش آب و کم آبی در این رهگذر فرط تشنگی به تفسیر و جستجو نشست.

به هرحال؛ کشور ما ایران سرزمینی نیمه خشک که این مبحث در جنوب کشور خشک محسوب می شود و با پایین آمدن نزولات آسمانی و محدود شدن سفره های زیر زمینی سبب شده است که با کاهش کم آبی و بحران آب مواجه گشته ایم که اگر این روند رو به افزایش ادامه دار باشد بدون تردید با مشکلات جدی روبرو خواهیم شد.

بدون تردید نقش مهارهای آبهای زیر زمینی و ایجاد سیل بند و سد سازسازی در مقابل آبرفتها و باران های سیل آسا می تواند بر توان ذخیره سازی سفره های زیرزمینی نقش مهمی ایفا نماید و با یک مدیریت صحیح و اصولی از اثرات سوء کم آبی در این سال های خشکسالی ممانعت بعمل آوریم.

انتهای پیام/