میزان بیکاری با صنعت رابطه عکس دارد و هرچه در استانی صنایع بیشتری وجود داشته باشد به تبع آن بیکاری کمتر است.

با این حال سهم کهگیلویه و بویراحمد از صنعت و اشتغال بخش صنعت ناچیز است و آن گونه که کارشناسان می گویند، سهم این استان از واحدهای صنعتی فعال کشور تنها ۷۹ صدم درصد است و این در حالی است که این تعداد واحد تنها چهار صدم درصد اشتغالزایی ایجاد کرده‌اند.

سهم اشتغال در بخش صنعت کهگیلویه وبویراحمد نسبت به میانگین کشوری نیز حدود ۳۷ صدم درصد است که این نشان می دهد صنعت نقشی پر رنگی در اشتغال این استان نداشته است.

تاریخچه صنعت در کهگیلویه و بویراحمد

اما صنعت محصول مدرنیته و شهرنشینی است و شیوه زندگی در کهگیلویه و بویراحمد تا ۵۰ سال پیش به صورت کوچ نشینی و روستا نشینی بوده و شهرهای استان در نیمه قرن حاضر شکل گرفتند و شاید این یکی از دلایل عدم رشد صنعت در این استان متناسب با رشد آن در کشور بوده است.

با این حال ورود صنعت در کهگیلویه و بویراحمد با کشف نفت در گچساران صورت گرفت و البته این ورود بدون چالش نبوده و موجب وقوع جنگی بین عشایر و دولت مرکزی در سال ۱۳۰۹ نیز شد.

منطقه نفت خیز گچساران در کهگیلویه و بویراحمد نیز طی سالهای ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳هجری شمسی مورد مطالعه قرار گرفت و در سال ۱۳۱۰ عملیات حفاری برای چندمین بار انجام شد و بر این اساس پای انگلیسی ها به این منطقه نیز باز شد

.

اما عشایر روی خوشی به ورود انگلیسی ها به منطقه نشان ندادند و به گفته یک پژوهشگر و تاریخ نگار کهگیلویه و بویراحمد، دولت دست نشانده رضاشاه برای راضی نگه داشتن اربابان انگلیسی خود در چپاول نفت جنوب کشور، دستور یکجانشینی و خلع سلاح عشایر را صادر کرد.

اما عشایر زیر بار این دستور حکومتی نرفتند و آنگونه که عطا طاهری بویراحمدی می گوید، رضا شاه جنگ "تنگ تامرادی" را بر علیه عشایر بویراحمد پایه ریزی کرد تا این ایل جنگجو را تضعیف کند

.

اما سالها پس از این حادثه، کارخانه قند یاسوج دومین صنعتی بود که در این استان شکل گرفت. کارخانه ای که نیم قرن پیش نه براساس توجه و لطف دولت وقت بلکه در راستای کنترل شورشهای عشایر بویراحمد علیه رژیم گذشته و اجرای سیاست اسکان عشایر ساخته شد.

پس از دومین جنگ عشایر بویراحمد با رژیم پهلوی که نام «گجستان» بر خود گرفت و با پیروزی قاطع عشایر به پایان رسید، دولت پهلوی تصمیم به ایجاد شهر یاسوج برای اسکان عشایر بویراحمد و جلوگیری از شورشها و قیام آنها پس از غائله جنوب گرفت.

بعد از سال ۴۲ ابتدا فرمانداری کل در یاسوج راه اندازی و سپس برخی ادارات در این منطقه ایجاد شد تا زمینه ایجاد شهر یاسوج مهیا شود. کار احداث کارخانه قند یاسوج هم در این زمان و با شروع این تحولات آغاز شد.

براین اساس در سال ۱۳۴۴ این کارخانه به عنوان اولین کارخانه در این منطقه شروع به کار کرد و همزمان با آن زمین های اطراف کارخانه و بخش های زیادی از دشت سررود به زیر کشت چغندر رفت. اگرچه این کارخانه فراز و فرودهایی زیادی را در عمر خود سپری کرد و پس از سالها تعطیلی در زمستان گذشته راه اندازی شد.

کهگیلویه و بویراحمد محروم از بنگاههای اقتصادی دولتی

با این حال با توجه به عدم بسترسازی و ایجاد زیرساختهای صنعتی در پیش از انقلاب از جمله عدم وجود جاده های دسترسی مناسب، کمبود زیرساختهای حمل و نقل و همچنین توسعه نیافتن برق، گاز و.. در استان، پس از انقلاب نیز توسعه صنعتی در کهگیلویه وبویراحمد متناسب با رشد این بخش در کشور نبوده است.

در روزهایی که دولت های گذشته با ارز دولتی به ایجاد صنایع بزرگ در استانهای کشور اهتمام ورزیدند، کهگیلویه و بویراحمد در حال ایجاد زیرساختهای اولیه بود و زمانی که این زیرساختها شکل گرفت، دولت از سرمایه گذاری منع شد.

قانون سرمایه گذاری ۴۹درصدی دولت و ۵۱درصدی بخش خصوصی، دست کهگیلویه و بویراحمد را در توسعه صنعتی خود بست تا به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، اکنون هیچ بنگاه اقتصادی دولتی در این استان وجود نداشته باشد و۱۰۰درصد فعالیت های اقتصادی استان توسط بخش خصوصی انجام شود.

سهم نیم درصدی استان از صنعت کشور

اما همین واحدهای صنعتی موجود نیز نتوانسته اند جایگاهی برای صنعت استان در کشور ایجاد کنند و به گفته نماینده بویراحمد و دنا در مجلس سهم استان از صنعت کشور کمتر از نیم درصد باشد.

غلام محمد زارعی عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس تصریح می کند: از این سهم نیم درصدی هم تنها ۵۰درصد ظرفیت کار می کند و بقیه طی سالهای گذشته غیر فعال شده اند و این ظرفیت کم موجب شده اشتغال در این استان به یک چهارم کاهش یابد.

وی اما سرمایه گذاری دولت را تنها راه برون رفت استان از وضعیت موجود می داند و خواستار تفاوت در نگاه دولت به صنعت در استان کمتر توسعه یافته کهگیلویه و بویراحمد نسبت به سایر استانهای برخوردار شد.

زارعی می افزاید: سرمایه گذاری بخش خصوص در این استان ضعیف است و نوپا بودن استان و شرایط حاکم بر سرمایه گذاری هم باعث شده است که سرمایه گذاران بزرگ و قدر در این استان اقدام به سرمایه گذاری نکنند.

وی اما سرمایه گذاری را کلید توسعه استان می داند و تاکید می کند: باید دولت در این استان محروم خود اقدام به سرمایه گذاری کند زیرا دولت نیاز به سهم آورده و سرمایه گذاری اولیه ندارد و می تواند به راحتی با سرمایه های در اختیار اقدام به سرمایه گذاری کند.

رکود در صنعت کهگیلویه و بویراحمد

اگرچه این استان فاقد صنایع بزرگ است اما همین صنعت خرده پا نیز طی سالهای اخیر با رکود مواجه شده تا زخمهای بیکاری در کهگیلویه و بویراحمد عمیق تر شود.

به گفته رییس اتاق یاسوج، این استان وضعیت خوبی در حوزه کسب و کار ندارد و باوجود تلاش های دولتمردان همچنان تولید در استان با مشکل مواجه است.

جبار کیانی پور می گوید: ۶۰ درصد واحدهای تولیدی در این استان بین سالهای ۸۵ تا ۹۱ تعطیل شده اند.

وی بیان می کند: هم اکنون از ۲۴۴ واحد دارای پروانه در این استان، ۱۰۴ واحد تعطیل است و مابقی فعال و نیمه فعال هستند و با حداقل ظرفیت کار می کنند.

به گفته رئیس اتاق یاسوج، از ۱۰۴ واحد تولیدی تعطیل شده در این استان، ۱۱ مورد از سال ۷۰ تا ۸۰، ۱۹ مورد از سال ۸۰ تا ۸۵ و ۷۴ مورد از سال ۸۵ تا ۹۱ تعطیل شده اند.

کیانی تصریح می کند: از ۱۳۰ واحد در حال احداث در شهرک های صنعتی استان نیز عملیات اجرایی ۸۲ واحد راکد است و تنها ۴۸ واحد در حال اجرا هستند.

وی مهمترین مشکل حال حاضر واحد های تولیدی را موضوع تامین منابع مالی می داند و می افزاید: تامین منابع با کمک بنگاههای اقتصادی بزرگ و بخشی دیگر از آن نیز با کمک منابعی که دولت تعیین کرده مانند صندوق توسعه ملی، امکان پذیر خواهد بود.

صنعت کهگیلویه و بویراحمد نیازمند تزریق خونی تازه

اما اگرچه رییس اتاق یاسوج تسهیلات صندوق توسعه ملی را تزریق خونی تازه در رگهای صنعت استان می داند اما آنگونه که به گوش می رسد، برخی موانع سرعت تزریق این خون تازه را به با کندی مواجه کرده است.

شاید هشدار استاندار به برخی بانکها و دستگاههای اجرایی در نشست بانکها ناشی از همین مسئله بوده است. سید موسی خادمی در آن نشست گفت: کارشناسان و بانک‌ها نمی‌دانند که با این کار خود نه تنها به سرمایه‌گذار در استان ضربه می‌زنند بلکه به خود ضرر می‌زنند زیرا در این صورت روزی فرا خواهد رسید که بانک‌ها باید تعطیل شوند و تنها یکی دو بانک برای پرداخت حقوق فعالیت داشته باشند.

طی دو سال گذشته شکیل جلسات شورای گفتگوی بخش خصوصی و دولت توانسته هوای تازه ای را برای تنفس صنعتگران استان ایجاد و بخشی از مشکلات واحدهای صنعتی را رفع کند.

به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و  تجارت استان۴۵ درصد از واحدهای تولیدی استان در ابتدای سال ۹۳ راکد بودند که در پایان این سال به کمتر از ۳۳ درصد رسید.

دیودیده ، واحدهای مهمی همچون کارخانه آرد و نشاسته یاسوج، کارخانه قند، خوراک دام طیور یاسوج، پالایش و تولید روغن در گچساران را از جمله واحدهای تولیدی فعال شده عنوان می کند.

آینده امید بخش صنعت استان

با این حال او آینده صنعت استان را امید بخش می داند و می گوید: ۵۵۵طرح صنعتی در استان کهگیلویه و بویراحمد در دست اجراست که این تعداد از ۴۰ تا ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و با راه اندازی این طرح ها ۱۹هزار فرصت شغلی در استان ایجاد می شود.

رونق صنعت در مناطق کمتر توسعه یافته ای همچون کهگیلویه و بویراحمد به علت ضعیف بودن بخش خصوصی نیازمند اهتمام و توجه جدی دولت است.

اگرچه دولت نرخ سود تسهیلات صندوق توسعه ملی در ۱۰ استان کشور از جمله کهگیلویه و بویراحمد را در بخش صنعت ۱۲ و در بخش کشاورزی ۱۰درصد اعلام کرده و این می تواند زمینه ورود سرمایه گذار به این استان را مهیا کند اما کافی نیست و به نظر می رسد توسعه صنعتی کهگیلویه وبویراحمد نیازمند استثناء شدن این استان از قانون منع سرمایه گذاری دولت است.

گزارش: شریف اسلامی

عصر دنا

انتهاي پيام/م.ن