به گزارش پایگاه اطلاع رسانی چهارفصل؛ عبداله اسدی سی سخت در گزارشی به حادثه سقوط هواپیمای تهران - یاسوج و طولانی شدن روند انتقال اجساد قربانیان و سایر موضوعات مرتبط با این حادثه پرداخته است: باگذشت چندین روز از واقعه تلخ سانحه پرواز تهران- یاسوج ، بازماندگان این حادثه هنوز محروم از  مزاری هستند تا خاک  آنرا در آغوش بگیرند و باور کنند عزیزانشان که چند لحظه قبل از حادثه سقوط با آنها در حال مکالمه تلفنی یا تبادل پیام بوده اند سفر به یاسوج را نیمه تمام گذاشته و سفر دیگری در پیش گرفته اند و این بی مزاری،  کنار آمدن آنها را با واقعیتی که سالها باید با آن زندگی کنند سخت می کند.

شاید جمله ی جالبی بنظر نرسد اینکه میگویند خاک سرد است و داغ را به فراموشی می سپارد.اما واقعیت این است که نشستن و اشک ریختن بر سر مزار رخ در نقاب خاک کشیدگان به لحاظ روانی بازماندگان را با واقعیت بیشتر مانوس میکند تا دل کندن از عزیزانشان را باور کنند و غمهایشان را التیام بخشند.

حال در این شرایط بی مزاریِ منبعث از جلسات بحران زده ی مدیریت بحران ، استاندار محترم کهگیلویه و بویراحمد از تدوین کتابی درباره سانحه سقوط و عملیات جستجوی لاشه و انتقال اجساد خبر داده . چنین کتابی که سطور آن لاجرم از سخنرانی های مطول و کسالت بار مقامات دولتی در جلسات به اصطلاح مدیریت بحران پر خواهد شد هیچ لطفی ندارد .ایضا ساخت فیلمی با این موضوع اگر در دستور کار شبکه تلویزیونی استان باشد جز پرکردن کارنامه هنری نویسنده و کارگردان و تهیه کننده و  امثالهم خیر دیگری ندارد.اساسا این حادثه چه در  مقدمات زنجیره وار لازم برای رخداد و چه  پس از آن یعنی چشم انتظاری و اضطراب کشنده ی خانواده قربانیان از لحظه شنیدن خبر ، مدت زمان پیدا شدن لاشه  و عملیات فرسایشی انتقال اجساد و مدیریت موضوع هیچ نقطه افتخار آمیزی ندارد که بتوان در مورد آن حماسه سرایی کرد و تنها ابعاد مثبت حادثه تاکنون فقط بدست مردم رقم خورده است. لذا خود تبلیغی هایی نظیر چاپ کتاب و ساخت مستند اگر داغی نیفزاید و تازه نکند ، حتما در تسلی دادن دل بازماندگان هم نقشی ندارد.

مسلما در شرایط فعلی بهترین تسلی برای دل داغدیدگان ، پاسخگویی مسئولانه به سوالات و انتقادات این خانواده ها  از زنجیره ی علل و ناکارآمدی های سیستماتیکی است که در از دست رفتن جان عزیزانشان نقش داشته است و یقینا  شنیدن خبر چند استعفا حال آنان را کمی بهتر میکرد که اینچنین نشد . لکن جدا از این ضرورت ،خوب است بدانیم در تمام دنیا و بخصوص در کشورهایی که در صنعت هوایی سرآمدند و خصوصا فرهنگ متصل به صنعت هوایی را  انشا میکنند ، برای تسلی دل جاماندگان و برای زنده ماندن یاد جانباختگان، بناهای یادبودی را در محل سقوط و یا در نزدیک ترین محل سقوط هرچند بشکل ساده سامان میدهند تا بازماندگان با حضور در چنین مکانی اندکی از بار غصه هایشان کم شود.  جایی که خانواده های داغدیده بهم میرسند تا  مرهم زخم های هم باشند .شاید کمی اشک بریزند تا غمی که بر قلبشان چنگ میزند کمتر شود و از دیدن دسته گل های اهدایی مردم محلی  و رهگذران احساس تنهایی کمتری کنند.

نمونه اخیر این یادبودها،  احداث بنای یادبود برای قربانیان حادثه سقوط پرواز شماره ۹۵۲۵ جِرمن ‌وینگز در کوههای آلپ در کشور فرانسه  است.هواپیمایی که حامل دو خبرنگار ایرانی هم بود که برای پوشش ال کلاسیکو راهی سفری ناتمام شدند. جایی که بلطف تدبیر مقامات محلی فرانسه و شرکت هواپیمایی مسئولیت شناس  لوفتانزای آلمان ، مهدی حجت السلامی در کنار همسرش در محلی نزدیک به سقوط هواپیما توانست یک دل سیر برای فرزند خبرنگارش اشک بریزد و پرکشیدن همیشگی  او را باور کند.

در ایران اما ، برغم آوازه ی جهانی سوانح هوایی مان،  تا کنون از چنین بناهای یادبودی خبری نبوده است. این یادبودها برای ما ایرانی ها که عادت به فراموش کردن داریم البته چندان جذاب هم نیست و علت نبود چنین بناهایی را شاید در همین میل وافر ما به از یاد بردن بتوان جست. برای نمونه آوردن ازچنین فراموشی هایی برای ما غمگساران حوادث و فراموشکاران لحظات تنهایی حادثه دیدگان ، کافی است بیاد بیاوریم که چگونه تمام دنیا را از هم دردی یک ملت در زلزله اخیر کرمانشاه متحیر کردیم، اما فی الحال هیچ میلی به خواندن و شنیدن  خبر زیر آب رفتن چادر زلزله زدگان سرپل ذهاب پس از وقوع سیل نداریم و برایمان هیچ اهمیتی ندارد که کسبه پلاسکو اینروزها دربه در این پاساژ و آن پاساژ برای تامین معاش هستند و یا اینکه غواصان سرانجام موفق به پیدا کردن اجساد قربانیان کشتی سانچی میشوند یا نه.

 و این چنین است که همه ی ما از یاد بردیم چگونه شانزده سال پیش در 23 بهمن 1380 ، توپولف ۱۵۴ پرواز تهران- خرم آباد شرکت ایران ایرتور با ۱۱۹ مسافر و خدمه، ساعت 7 و 4 دقيقه صبح سه شنبه با وجود هوای برفی و مه آلود مقصد، اجازه پرواز یافت اما نیم ساعت بعد در برخورد با سفیدکوه  خرم آباد، تکه تکه شد. همان پرواز شماره ی956 که سازمان هواپیمایی کشوری پس از افتادن آب ها از آسیاب ، اشتباه خلبان پرويز احمدي فر با بيش از ۱۰هزار ساعت پرواز را در اجرای اشتباه طرح تقرب به باند ، عامل بروز سانحه دانست. اما ما فراموش کردیم که بپرسیم پس چرا بخاطر اشتباه خلبان، فرودگاه كوهستاني خرم‌آباد ‌ بعد از اين سانحه‌، مجهز به دستگاه فرود بدون ديد موسوم به ILS   شد و مدتی بعد پرواز هواپیماهای توپولف بخاطر اشتباه یک خلبان متوقف گردید!؟پروازی که اجساد 119 قربانی آن طی  9 روز عملیات نفس گیر هلی برن در سفیدکوه خرم آباد جمع آوری شد و 10 روز تمام سرتیتر اخبار رسانه ملی بود اما خیلی زود جایش را به خبر اشتیاق مردم به خرید های شب عید از نمایشگاههای بهاره داد ! درست مثل بخش های خبری همین روزهای شبکه های صدا و سیما که سقوط هواپیمای تهران -یاسوج را در حالی از یادبرده اند که هنوز هیچ پیکری تحویل خانواده بازماندگان نشده است.

با این وصف جدا از ضرورت احداث سریع چنین بنای یادبودی برای تسلی دل بازماندگان شاید منطقی باشد  برای غلبه بر فراموشی طلبی خودمان هم که  شده این بنای یادبود را بسازیم تا از یاد نبریم میهان نوازی مردم پادنا را که به همه ما آموختند خطوط مرزی دو استان فقط برای رفع بلاتکلیفی افسر پلیس راه است که بداند حوزه استحفاظی او تا کجاست ، همین و بس .که بیاموزیم چنین خطوط بی ارزشی ، جغرافیای ارزش های انسانی را مرز بندی نمی کند. و این تلنگری برای ماست که بفهمیم خط کشی های کاذب سردسیری- گرمسیری درون استان، سرانجام همه ی ما را به قربانگاه میبرد. و یاد بگیریم توسعه فرودگاه یاسوج  یا گچساران برایمان همزمان مهم باشد چرا که سرنوشتمان همچون سواران یک کشتی هوایی به هم گره خورده است . احداث چنین بنای یادبودی به همه ما یادآوری میکند که نوسازی ناوگان فرسوده هوایی کشور نه تنها اولویت،  بلکه یک اولویت استراتژیک برای توسعه کشور و نه فقط برای حفظ جان مردم است.و خرپولی کشور تازه به دوران رسیده ی امارات و تامین مالی داعش از درآمد ایرلاین معتبر جهانی آن کشور با داشتن 240 هواپیمای دارای عمر متوسط زیر 5 سال است و این موزه ناوگان 140 فروندی با عمر متوسط 25 سال کشور ماست که تا رسیدن به نُرم جهانی راه درازی دارد.

بنای یادبودی که صحنه ی پختن غذا  و بسته بندی آجیل برای امدادگران و خانواده های داغ دیده توسط  زنان سی سختی را  به مایادآوری کند تا ایمان بیاوریم این دنا است که مهربانی و سخاوت را به دخترانش آموخته است، باشد که از این پس در اشعار و دل نوشته های اینروزهایمان عبور نکردن ای تی آر پرواز 3704 از قله ی پازن پیر را نه به تنگ نظری دنا که به تنگ نظری های قومی و قبیله ای در اداره امور استان نسبت دهیم.

این یادبود لازم است تا ما مردم خوش استقبال و کارناوال ساز کهگیلویه و بویراحمد باور کنیم علیرغم جامه دریدن مقامات هواپیمایی کشوری ، ای. تی. آر امن ترین هواپیمای برد کوتاه جهان نیست که اگر بود روسای جمهور ادوار اخیر برای سفر استانی خود به یاسوج ،  بجای استفاده از هواپیمای BAe 146 چهارموتوره ی ایمن و مطمئن شرکت ماهان، از آی تی آر ملخی شرکت ورشکسته آسمان استفاده میکردند و بدین ترتیب یاد میگیریم برای جت چهارموتوره ی بی.آ.ای که آن هم نوعی مینی بوس هوایی برای مسافت های کم  و کم مسافر است طول باند فرودگاه یاسوج هرگز کوتاه نیست.

چنین بناهای  یادبودی در طراحی و اجرا البته خیلی ساده اند .در مورد سانحه هوایی ایرباس شرکت لوفتانزا چند تخته سنگ که درون لایه بتن رُسی جاگرفته اند و یک لوح سنگی که درباره سانحه سقوط جملاتی در خود دارد  ، با سادگی تمام کارکردی فوق العاده برای تسلی خاطر بازماندگان دارند. میتوان حدس زد چنین بنای ساده ای هرگز نیاز به تصویب در کارگروه زیربنایی استان نیس فرانسه و تعیین طراح و برگزاری مناقصه برای تعیین پیمانکار ، و سپس گماردن ناظر اجرا و مشاور پروژه ، مراسم کلنگ زنی  و سرانجام آیین باشکوه افتتاح پس از سه چهار سال پروسه تصمیم گیری و عملیات اجرایی فرسایشی نداشته است! بلکه سریعا و با کمترین هزینه بنا شده است. در حقیقت از نظر فرانسوی ها یا شرکت هواپیمایی آلمانی ، یک اقدام التیام بخش کوچک در قبال داغدیدگان نسبت به منافع نورچشمی هایی که باید از محل تعریف یک پروژه عمرانی به اصطلاح  نان بخورند اولویت داشته است.

همچنین از نحوه طراحی بیوفیل یا زیست دوستانه آن بنا و حداکثر هماهنگی که اجزایش  با طبیعت آلپ دارد و عدم ولع طراحان در استفاده از بتن و آرماتور میتوان فهمید که طراحان و مجریان با مفهوم بوم شناسی بصری یا ویدیواکولوژیک و عدم دستکاری جسورانه طبیعت بکر آلپ آشنا بوده اند لذا برخلاف ما که با طراحی های عجیب و زیست گریز در کمپینگ های اقامتی و گردشگری، جاذبه ی طبیعت دنا را به مسلخ برده و  مبدل به آلودگی بصری کردیم ، نهایت مسئولیت شناسی را بخرج داده اند.

احداث چنین بنایی در گردنه  بیژن دنا که بلندترین گردنه ماشین روی کشور و نزدیکترین نقطه مرتفع به محل سقوط است و درست در مرز جغرافیایی با دهستان پادنا و شهرستان سمیرم  می تواند مکان نمایی مناسبی باشد. این گردنه نمادی زیبا  از سلوک عارفانه است.جایی که خاک دنا از پستی زمین کنده میشود ، به آسمان می رسد و با برف- مظهر خلوص- درمی آمیزد. دنای وارسته از پستی زمین و آرمیده در برف ، سلوک و آزادگی را برای سرزمین پارس تمثیل کرده است. همین سیر و سلوک کیخسرو را از حجاب تن خاکی می رهاند تا پس از تطهیر در چشمه جاودانگی، دنا از او بی مرگی جاوید بسازد و پهلوان وفادارش بیژن هم در برف سفید و روشن و پاک به آزادگی می رسد . برف در ادبیات کهن ما نشانه ای میمون و مبارک و اهورایی و مهر تاییدی است بر آراستگی جان برای ملاقات یزدان پاک . برف پلان پایانی همه ی آزادگی ها در افسانه هاست. همین رمز و رازها شاید گردنه ی بیژن را اینطور روح نواز و آرامش بخش کرده است.

حال که مسئولین کشوری از استعفا و پاسخگویی مسئولانه طفره میروند و با بیانات مشعشعی  همچون امن ترین هواپیمای جهان خواندن یک ابوطیاره ی  25 ساله، نمک بر زخم افکار عمومی می پاشند و در شرایطی که همه ی سکانس های زیبای این فاجعه تلخ تنها توسط مردم رقم خورده است،  احداث بنای یادبود میهمانان برف اندود دنا به دست مردم محلی یا ارگانهای مسئولیت شناسی همچون شهرداری سی سخت (با مصالح بیوفیلی همچون تخته سنگ های موجود ، یک لوح نوشته سنگی و استفاده از کاهگل )در گردنه بیژن ، جایی که مرزهای جغرافیایی طی بروز این حادثه اعتبارشان را از دست دیده یافتند، ، میتواند در عین سادگی ابراز قدرشناسی صمیمانه و باورپذیری نسبت به خانواده بازماندگان حادثه ای باشد که اکثر قربانیان آن غیربومی اند و برای خدمت رسانی در عرصه پزشکی و توسعه زیرساخت های استان و یا برای کمک به حفظ محیط زیست و امنیت ذخیرگاه ژنی دنا سوار بر ارابه ای شدند که فراموشی های ما آنرا تبدیل به ارابه ی مرگ کرد.

با آرزوی دریای صبر برای بازماندگان و سحاب رحمت و مغفرت برای جانباختگان

انتهای پیام/