مدتی است که مردم منطقه «سرفاریاب» در شهرستان چرام استان کهگیلویه و بویراحمد پس از قرن‌ها صبح را بدون «برد چهره» آغاز می‌کنند.

سال‌ها بود که با تابش اولین اشعه‌های خورشید صبحگاهی به کوه زرد، سنگی چهره زمخت اما مقاومش را به مردمان یکی از کوهپایه‌های زاگرس نشان می‌داد و درس مقاومت به آن‌ها می‌آموخت.

سنگی به ارتفاع  و عرض دو متر و طول سه متر که روی سنگ کوچک دیگری بند شده بود و گردش روزگار طی هزاران سال و یا شاید هم میلیون‌ها سال این دو را از هم جدا نکرده بود.

«سنگ چهره» یا به قول محلی‌ها «برد چهره» برای مردم سرفاریاب شهرستان چرام تنها یک سنگ بزرگ نبود که بر روی سنگی کوچک جا خوش کرده باشد. «برد چهره» هویت مردمانی بود که در میان کوه‌های صعب‌العبور زاگرس جنوبی زندگی می‌کردند و با طبیعت پیرامون اخت کرده بودند.

سنگی که نماد مقاومت مردمانی بود که در کوهستان‌های زاگرس جنوبی کوهی از مشکلات را بر دوش می‌کشیدند و دم برنمی‌آوردند. مردمی که سرپناهشان چهاردیواری از سنگ و بلوط بود و زندگی در کوهستان آن‌ها را سخت‌کوش و آبدیده کرده بود.

آن‌ها نیز همچون «سنگ چهره» زیر بار مشکلات و رنج‌های زندگی قد خم نکردند همچون «برد چهره» که هزاران سال به‌رغم باد و باران‌ها و زلزله‌ها هنوز استوار مانده و سرخم نمی‌کرد.

اما یک روز صبح که همه از خواب بیدار شدند و خود را برای آغاز روز سختی دیگر آماده کرده بودند، جای سنگ چهره را در کوه زرد خالی دیدند. نه زلزله‌ای رخ‌داده و نه طوفانی درنوردیده بود. با خود گفتند که چه بر سر نماد دیارشان آمده که یک‌شبه عنان از کف داده است.

چند جوان خام و ساده‌لوح به سودای یافتن گنج در زیر این سنگ آن‌چنان برریشه‌اش پتک زدند که سر از تنش جدا شد و بر زمین افتاد.

کهن‌سالان سرفاریاب انگار تکه‌ای از وجودشان را جدا کرده‌اند و در محافل و مجالسشان از این اثر طبیعی و یادآور خاطرات دور و نزدیکشان سخن می‌گویند. برخی از دوستداران طبیعت نیز در رثای آن شعر می‌سرایند. اما سنگ چهره قربانی طمع‌ورزی پوچ و واهی کسانی شد که تیشه برداشته‌اند و برریشه طبیعت می‌زنند.

شکایت میراث فرهنگی از تخریب کنندگان سنگ چهره

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: تخریب‌کنندگان «سنگ چهره» در سرفاریاب به مراجع قضایی معرفی شدند.

محمود باقری افزود: واحد حقوقی این اداره کل با تنظیم شکایت و تشکیل پرونده‌ای، تخریب این اثر طبیعی را پیگیری می‌کند.

وی بیان کرد: تخریب این اثر طبیعی در سرفاریاب موجب جریحه‌دار شدن افکار عمومی این منطقه و استان شده بود.

باقری ناآگاهی و نادانی را عامل این تخریب دانست و اظهار داشت: انسان اگر ذره‌ای آگاهی داشته باشد به دید سودجویی به یک اثر طبیعی و یا تاریخی نگاه نمی‌کند.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: مردم اگر نسبت به تمدن، تاریخ و طبیعت خود حساس باشند، هیچ فرد سودجویی جرأت تخریب این آثار را ندارد.

وی تصریح کرد: بی‌توجهی و سهل‌انگاری ما موجب می‌شود عده‌ای با هر قصدی اقدام به تخریب گنجینه‌های تاریخی و طبیعی استان کنند.

باقری سنگ چهره را یک اثر طبیعی ارزشمند دانست و افزود: این اثر مورد استقبال گردشگران در این منطقه قرارگرفته بود.

تخریب نماد سرفاریاب قابل جبران نیست

فرماندار شهرستان چرام هم سنگ چهره را نماد منطقه سرفاریاب دانست و گفت: تخریب این اثر طبیعی موجب نگرانی شدید اهالی منطقه شده است.

ابراهیم فتاح‌پور افزود: بسیاری از مردم منطقه در دیدارها و یا از طریق تلفن و پیام کوتاه، نگرانی خود را از این مسئله ابراز کردند.

وی بیان کرد: افراد تخریب‌کننده این اثر طبیعی شناسایی‌شده‌اند و پرونده‌ای در این خصوص در مراجع قضایی تشکیل‌شده است.

فتاح پور اظهار داشت: مردم تعلق ویژه‌ای به این اثر طبیعی داشتند و تخریب این اثر به‌زودی از ذهن آن‌ها پاک نخواهد شد.

وی در خصوص امکان بازسازی این اثر طبیعی گفت: بازسازی آن کاری سخت است و اگر هم انجام شود آن حالت طبیعی‌اش را ازدست‌داده است.

طبیعت بزرگ‌ترین سرمایه کهگیلویه و بویراحمد است که توسط گذشتگان حفظ‌ شده و نسل امروز نیز باید این میراث را سالم به نسل بعدی دهند.

اما حفاظت از طبیعت همچون کوه، جنگل، رودخانه‌ها، مراتع و … نیازمند فرهنگ‌سازی است که جای آن بیش از همه‌چیز در کهگیلویه بویراحمد خالی است.

————————–

صدیقه امیدی-مهر